WAT IS EEN BEROERTE?

Een beroerte of CVA (cerebrovasculair accident), is een ernstige aandoening in de westerse wereld en kan de dood tot gevolg hebben. Jaarlijks worden ongeveer 15 miljoen mensen wereldwijd getroffen door een beroerte. Van deze 15 miljoen mensen blijven er ongeveer 5 miljoen achter met een variëteit aan restletsels. In België zijn jaarlijks 19.000 mensen het slachtoffer van een beroerte. Iedere dag zijn er dus 52 mensen in België die een beroerte krijgen. Hemiparese van de contralaterale bovenste extremiteit (half-zijdige verlamming) is een van de meest voorkomende gevolgen na een beroerte en treft ongeveer 80% van de overlevenden van een acute beroerte. Na een chronische beroerte blijft 40% van de overlevenden achter met dit type van hemiparese. Een snelle herkenning van de symptomen is essentieel om levens te redden maar ook om (een volledig) herstel te kunnen verkrijgen.

Een beroerte is een medische aandoening, waarbij de doorbloeding van de hersenen plots wordt verstoord. Tijdens de acute fase van een beroerte krijgen hersencellen geen zuurstof, wat uiteindelijk tot celdood kan leiden. Afhankelijk van hoe lang de hersenen zuurstofrijke bloedperfusie missen en welk hersendeel wordt aangetast, kan een beroerte leiden tot tijdelijke of permanente handicaps. In het algemeen zijn er twee klinische beelden die geassocieerd worden met een beroerte. Aan de ene kant, hemiparese van het contralaterale bovenste lidmaat, die vier van de vijf mensen treft en vaak gepaard gaat met typische spierflexie synergiën (flexie in elleboog, pols en vingers). Aan de andere kant, het verlies van de fijne motorische controle. Ondanks deze ernstige aandoening is ons lichaam (gedeeltelijk) in staat zich aan te passen aan deze veranderende omstandigheden. Het brein maakt gebruik van zijn vermogen om zich aan te passen (plasticiteit) als een mechanisme.

Deze klinische beelden gaan gepaard met een verminderde handfunctie dewelke een intens moeilijke revalidatie met zich meebrengt. Het niet optimaal kunnen gebruiken van de paretische hand in het dagelijks leven is een ernstige oorzaak van afhankelijkheid van hulp en zorgt voor een significante vermindering van de levenskwaliteit. Een frequente klinische observatie is dat patiënten hun aangedane hand minder gebruiken na de initiële laesie, dan waar ze in werkelijkheid toe in staat zijn. Dit fenomeen wordt geleerd niet-gebruik (Learned Non Use of LNU) genoemd.

Er zijn drie types beroerte:

• Bij een ischemische beroerte of herseninfarct wordt een bloedvat naar of in de hersenen afgesloten en zo ontstaat er zuurstofgebrek waardoor hersencellen kunnen afsterven. Dit kan door een bloedprop die (vaak vanuit het hart of de hals-bloedvaten) losschiet en meegevoerd wordt naar een kleiner bloedvat in de hersenen. Het is ook mogelijk dat de bloedvaten dichtslibben (atherosclerose) door vetafzetting in de binnenwand van de slagaders. Hoge bloeddruk, roken en suikerziekte spelen hierbij een grote rol.
• Een hemorragische beroerte of  hersenbloeding  ontstaat door een scheur in een bloedvat in de hersenen. Het bloed zal zich dan een weg banen in de hersenen. De druk op de hersenen zal zodanig verhogen, dat hersenweefsel beschadigd raakt en kan afsterven.
• Een  TIA (Transient Ischemic Attack) is een mini-beroerte of verwittiging. Het wordt beschouwd als een voorloper van een echte beroerte. Men heeft dezelfde symptomen, maar ze duren minder lang (meestal zijn de ziekteverschijnselen verdwenen binnen de 24 uur). Het is belangrijk om zich na een TIA grondig te laten onderzoeken om blijvende schade te voorkomen.

HOE HERKEN JE EEN BEROERTE?

De symptomen zijn afhankelijk van het getroffen hersendeel. Hersenen kunnen niet zo heel lang zonder zuurstof en daarom is het snel aanwezig zijn van de hulpdienst belangrijk. Er is gelukkig een goede manier om te testen of iemand een beroerte heeft gehad = De FAST-test.

De FAST-test:

• Face (gezicht): de mond staat scheef of een mondhoek hangt naar beneden. Kun je het niet goed beoordelen, vraag dan aan het slachtoffer om zijn tanden te laten zien. Ook verwardheid, geheugenverlies, duizeligheid kunnen kenmerken zijn. Alsook dubbelzien of plotselinge blindheid. Plotselinge hevige/vreselijke hoofdpijn (vooral als nek ook stijf wordt).
• Arm (arm): een arm of een been vertonen verlammingsverschijnselen. Laat het slachtoffer beide armen tegelijk optillen en vervolgens voor zich uitstrekken, met de handpalmen naar boven. Als een arm rondzwalkt of wegzakt, kan dit wijzen op een beroerte. Laat het slachtoffer zijn ogen sluiten, zodat hij niet kan corrigeren als hij ziet dat er een arm wegzakt.
• Speech (spraak): luister of het slachtoffer onduidelijk spreekt of niet meer uit zijn woorden komt. Laat het slachtoffer tot 10 tellen: je hoort snel genoeg of er dingen worden herhaald, of dat het slachtoffer blijft steken in zijn woorden of traag spreekt. Begrijpt het slachtoffer wat je zegt?
• Time (tijd): ga na wanneer de verschijnselen begonnen en geef dit door aan de hulpdienst.

De symptomen van een beroerte komen meestal plotseling opzetten. Bel onmiddellijk 112 als u bovenstaande signalen opmerkt bij uzelf of bij iemand in uw omgeving. Blijf bij het slachtoffer totdat de ambulance er is en de hulpdienst het van je overneemt.

Snel reageren kan bij een beroerte een groot verschil maken. Als je tijdig in het ziekenhuis bent is een behandeling mogelijk. Hoe sneller de behandeling kan starten, hoe beter de overlevingskansen stijgen en de kans op hersenschade en restletsels afnemen. Als het zuurstofgebrek binnen de 3 uur wordt opgeheven, kunnen de hersenen soms weer volledig herstellen. Van deze 3 uur is ruim 1 uur in het ziekenhuis nodig voor onderzoek.

​

HOE KAN JE DE KANS OP EEN BEROERTE VERKLEINEN?

1. Stoppen met roken (Dit is het allerbelangrijkste)
2. Laat uw bloeddruk regelmatig checken
3. Eet gezond
4. Val af bij overgewicht
5. Wees matig met alcohol
6. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging

Vitamines voor vitale vaten

Naast de meer algemene gezonde levensstijladviezen is er een minder bekende oorzaak van de toename van beroertes: het tekort aan voedingsmiddelen in onze westerse voeding. Tekorten aan essentiële voedingstoffen (vitamines, mineralen, aminozuren en vetzuren) vergroten het risico van hart en vaatziekten, en dus ook van beroertes.

Dieet kan helpen om een beroerte te herstellen en het beste voedsel is voedsel (BDNF = Brain derived neutrophic factor) met een zenuwstimulerende factor, die van de hersenen afkomstig is, bevordert. BDNF is een eiwit dat de groei van nieuwe neuronen en synapsen in de hersenen ondersteunt en van cruciaal belang is voor de neuroplasticiteit.

Voordat u uw dieet wijzigt neemt u best eerst contact op met een diëtist of arts, zij kunnen u helpen ervoor te zorgen dat u geen bestaande medische aandoeningen of beroerte-risicofactoren zoals vb. te hoge cholesterol verergert.